Yatak yarası uzun süreli basınç nedeniyle deri ve alttaki dokuların hasar görmesi sonucu oluşan bir cilt lezyonudur. Genellikle hareket kabiliyeti kısıtlı olan, sürekli yatakta veya tekerlekli sandalyede oturan kişilerde ortaya çıkar. Yatak yaraları, enfeksiyon riskini artırabilir ve tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Yatak yarası uygun bakım ve önleyici tedbirlerle engellenebilir veya iyileştirilebilir. Düzenli pozisyon değişikliği, cildin temiz ve nemli tutulması, beslenme düzenine dikkat edilmesi ve özel yatak veya yastıkların kullanılması yaraların oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Ayrıca, sağlık profesyonellerinin ve bakım veren kişilerin yatak yaraları konusunda bilinçli olması büyük önem taşır.
Yatak Yarası Nedir?
Yatak (bası) yaraları, uzun süre boyunca basınca maruz kalan bölgelerde gelişen ve ilerlemesi durumunda ciddi sorunlar ortaya çıkaran yaralardır. Yaraların oluşumu fark edildiği anda kişinin uygun kremlerle tedavi edilmesi, bu oluşumun engellenmesi için de sık sık pozisyon değişikliğinin sağlanması gerekir. Aksi takdirde yaralar ilerleyebilir ve cerrahi müdahale gereksinimi ortaya çıkabilir. Hatta bazı durumlarda enfeksiyon riskini artırdığından kişinin hayatını tehdit edecek seviyeye gelebilir.
Yatak yaraları en sık kemiklerin hemen altında bulunan bölgelerde ortaya çıkar. Bu kısımlar vücut ağırlığının en çok hissedildiği yerlerdir. Bası yarası oluşumu açısından en riskli bölgeler şu şekildedir;
Bu sorunla karşılaşan kişi ve aileler en iyi yatak yarası kremi gibi çözümler aramaktadır. Bası yarası ya da tıbbi adıyla dekübit ülser oluşumunun engellenmesi, tedaviye dair pek çok işlemden daha kolay olacaktır. Bu duruma dair risk oluştuğu durumlarda, bu sorunun engellenmesi için üretilmiş yatakların kullanılması uygun olabilir. Hastanın sürekli pozisyonu değiştirildiğinde de bu risk azaltılmış olacaktır.
Bası Yarası Evreleri
Bası yaraları, zamanla ilerleme ve derinleşme eğilimindedir. Bu yaraların ilerleme süreci bakımından dörde ayrılmaktadır. Yatak yara evreleri belirlendikten sonra buna uygun şekilde tedavi yöntemi uygulanacaktır. Bu evreler şu şekildedir;
Cildin henüz yaralanmadığı ancak kızarma ve kaşınmanın görüldüğü durumlardır. Basınç ortadan kalktığında cilt eski hâlini hemen almayabilir.
Cilt hasarının ve doku kaybının başladığı evredir. Yara açık bir ülser şeklinde görülür. Yara bölgesinde ağrı, kızarıklık ve şişlik oluşabilir.
Ülserli dokunun dermis tabakasının altına doğru ilerlediği durumdur. Bu evrede yara bölgesinde ölü doku oluşmaya başlayacaktır.
4. evre yatak yarası, şiddetli ve ciddi semptomların görüldüğü seviyedir. Burada kaslar, eklem kapsülleri gibi derin doku etkilenebilmektedir.
Dekubitus ülseri ilerleme göstermeden bası yarası kremi, sıkça pozisyon değiştirme gibi önlemlerle durdurulmalıdır. Bu nedenle kızarıklıkların görülmeye başladığı 1 evre bası yarası fark edildiği anda önlem alınmaya başlanması gerekecektir. Zira problem diğer seviyelere ulaştığında ciddi ve uzun bir tedavi süreci gerektirebilir. Bu süreçte dekübit yara pansumanı konusunda bilgi ve deneyimi olan bakım merkezleri ve sağlık profesyonellerinden destek alınabilir.
Yatak Yarasının Tedavisi
Özellikle yatalak hastalarda ciddi bir problem olan bası yaralarının tedavisi için uygulanabilen pek çok yöntem söz konusudur. Bunlardan bazıları ev ortamında hastaya bakım verenler tarafından yapılabilir, bazıları için ise tıbbi destek almak gerekecektir.
Yatak yarası için ne yapmak lazım? Bu yaralar için yapılabilecek bakım ve tedavi uygulamaları şu şekilde sıralanabilir;
- Basınç azaltma yatak yarasının ilerlemesini önleyecektir. Bası yarası için yastık, özel yatak ve pedler üretilmiştir.
- Yaralar düzenli olarak temizlenirse ve bakım yapılırsa, ilerleme engellenebilecek ve enfeksiyon riski düşecektir.
- Antibiyotik ve antiseptik kullanımı, ayrıca bölgenin kremlenmesi yara bakımı sağlar ve ilerlemeyi engelleyebilir.
- Yeterli protein alımı yara bölgesindeki dokuların iyileşmesine yardım edebilir, yaraların oluşum hızını yavaşlatabilir.
Bası yaralarının iyileşmesini sağlayabilen ve debriman temizliği adı verilen cerrahi bir uygulama da söz konusudur. Bu alanda uzmanlığı bulunan bazı evde bakım merkezleri debriman temizliğini evde yapabilir.
NTS Medicare Evde Bakım Merkezi, bası yaralarının tanı ve tedavisine dair pek çok uygulamayı ev konforunda yapabilmektedir. Randevu almak ve tüm hizmetlerimize dair detaylı bilgiye ulaşmak için bize başvurabilirsiniz.
