Sıkışma tipi idrar kaçırma, kişinin aniden gelen yoğun idrar yapma isteğini kontrol edememesi durumudur. Bu durum genellikle mesane kaslarının istemsiz kasılmasıyla ortaya çıkar. Kişi tuvalete yetişemeden idrar kaçırabilir. Kadınlarda menopoz sonrası dönemde, erkeklerde ise prostat büyümesiyle birlikte daha sık görülür. İdrar kaçırma yalnızca fiziksel değil, sosyal ve psikolojik olarak da yaşam kalitesini olumsuz etkiler.
Sıkışma tipi idrar kaçırman durumunun en yaygın nedenleri arasında aşırı aktif mesane, sinir sistemi rahatsızlıkları, idrar yolu enfeksiyonları, diyabet, bazı ilaçların yan etkileri, kafeinli veya gazlı içeceklerin aşırı tüketimi ve fazla sıvı alımı bulunur. Özellikle sinir sistemiyle ilişkili hastalıklar (örneğin Parkinson veya MS) mesane kontrolünü bozabilir. Bu tür durumlar göz ardı edilmemeli, belirtiler başladığında mutlaka bir üroloji uzmanına başvurulmalıdır.
Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma Belirtileri ve Tedavisi
Sıkışma tipi idrar kaçırma belirtileri genellikle ani idrar yapma isteğiyle başlar. Kişi bu hissi bastıramaz ve tuvalete yetişemeden idrar kaçırır. Özellikle su sesi duymak, el yıkamak ya da soğuk ortamlarda bulunmak gibi durumlar mesane kaslarını tetikleyebilir. Gece uykudan idrar ihtiyacıyla sık uyanmak (noktüri) de sık rastlanan bir belirtidir.
Bazı hastalarda gün içinde sık idrara çıkma, mesanede tam boşalmama hissi, ani sıkışma sonrası az miktarda idrar gelmesi gibi durumlar da gözlenebilir. Belirtiler zamanla artabilir ve sosyal yaşamı olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle erken dönemde üroloji uzmanına başvurmak önemlidir.
Sıkışma tipi idrar kaçırma tedavisi, nedenine ve şiddetine göre planlanır. İlk aşamada yaşam tarzı değişiklikleri önerilir. Kafein, alkol, asitli ve gazlı içeceklerin azaltılması, akşam saatlerinde sıvı tüketiminin kısıtlanması, düzenli tuvalet alışkanlığı edinilmesi ve fazla kiloların verilmesi tedavinin temelini oluşturur.
- Pelvik taban kas egzersizleri (Kegel egzersizleri) bu rahatsızlıkta oldukça etkilidir. Mesane çevresindeki kasları güçlendirerek idrar tutmayı kolaylaştırır. Bu egzersizlerin doğru yapılması için fizyoterapist desteği alınabilir.
- Mesane eğitimi (bladder training) de sık kullanılan bir yöntemdir. Bu uygulamada, idrara çıkma aralıkları kontrollü olarak uzatılır ve mesane kapasitesi artırılır. Böylece kişi, idrar yapma dürtüsünü kontrol etmeyi öğrenir.
- Tıbbi tedavide mesane kaslarını gevşetici ilaçlar (örneğin antimuskarinikler veya beta-3 agonistleri) kullanılır. Bu ilaçlar istemsiz kasılmaları azaltarak semptomları hafifletir. İlaçlara yanıt alınamazsa botoks enjeksiyonu uygulanabilir. Botulinum toksini mesane kasına düşük dozda enjekte edilerek kasılmaların kontrol altına alınması sağlanır.
- İleri vakalarda sinir uyarım tedavileri (nöromodülasyon) veya cerrahi yöntemler kullanılabilir. Her durumda tedavi planı mutlaka bir üroloji uzmanı tarafından belirlenmelidir. Kendi kendine ilaç kullanmak veya bilinçsiz bitkisel ürün denemek, rahatsızlığı daha da kötüleştirebilir. Bu nedenle sıkışma tipi idrar kaçırma tedavisinde doktor kontrolü zorunludur.
Sıkışma Tipi İdrar Kaçırma Bitkisel Tedavi
Sıkışma tipi idrar kaçırma bitkisel tedavi yöntemleri tıbbi tedaviyi destekleyici olarak kullanılabilir. Kabak çekirdeği yağı, kızılcık suyu, yeşil çay ekstresi, mısır püskülü çayı ve karahindiba kökü çayı mesane kaslarını rahatlatıcı ve idrar yollarını koruyucu etkileriyle öne çıkar. Özellikle kabak çekirdeği yağı, mesane kaslarını gevşeterek idrar kontrolünü destekler.
Kızılcık suyu, antioksidan içeriği sayesinde idrar yolu enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olabilir. Ancak aşırı tüketimi mide problemleri oluşturabilir. Mısır püskülü çayı diüretik etkisiyle fazla sıvının atılmasına destek olur, ancak fazla kullanıldığında elektrolit dengesini bozabilir. Bu nedenle tüm bitkisel tedaviler, doktor kontrolü altında uygulanmalıdır.
Bitkisel ürünler doğal olsa da yanlış dozda veya bilinçsiz kullanıldığında zararlı olabilir. Ayrıca kullanılan ilaçlarla etkileşime girip tedavinin etkinliğini azaltabilirler. Bu yüzden sıkışma tipi idrar kaçırma bitkisel tedaviye başlamadan önce mutlaka doktor onayı alınmalıdır.
Destekleyici olarak su tüketimi dengede tutulmalı, idrarı tutma egzersizleri yapılmalı ve düzenli uyku ile sağlıklı beslenme alışkanlıkları sürdürülmelidir. Ancak bitkisel yöntemlerin tek başına kalıcı çözüm sağlamayacağı unutulmamalıdır.
